Mag een pedicure een testkit gebruiken en een diagnose stellen m.b.t. onychomycoses e.d.?

Vraag:

We hebben een aantal vragen ontvangen over verschillende  soorten‘testkits’ en ‘zelftesten’ waarmee gecheckt kan worden of je te maken hebt met een schimmel. Leden vragen ons hoe dit werkt, of  zij het kunnen toepassen, hoe ze de uitslag hier van moeten zien en of ze dit mogen doen in hun praktijk. Stellen ze dan een diagnose? Valt dat binnen hun competenties?

Graag verneem ik het oordeel van het vakinhoudelijk panel.

Antwoord:

Pedicures/medisch pedicures worden in de praktijk veelvuldig geconfronteerd met onychomycoses of dermatomycoses. Er zijn meerdere mogelijkheden om te onderzoek of er daadwerkelijk sprake is van een schimmelinfectie. Dit kan via het afnemen van een biopt en dit te laten onderzoeken via de huisarts, via opsturen naar een laboratorium, door middel van een microscoop of door een zelftest.
Binnen onze beroepsgroep geldt een belangrijke regel als het gaat om noviteiten; veiligheid en effectiviteit. Als behandelaar moet je altijd twee vragen stellen:
*             Is het veilig?
*             Is het effectief?
Als je op beiden vragen “ja” kan antwoorden dan kan een product over het algemeen worden gebruikt.
In het geval van onderzoek van schimmelnagels zijn de meeste onderzoeksmogelijkheden veilig en effectief. Bij de zelftesten is het niet altijd duidelijk in hoeverre er onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek heeft plaatsgevonden om de effectiviteit vast te stellen. Het laten onderzoek van een biopt via een laboratorium of zelfonderzoek door middel van een microscoop is bewezen effectief.
Daarna kom je op het punt of je als pedicure/medisch pedicure de diagnose onychomycose zou mogen stellen. De wet stelt dat dit een voorbehouden handeling is. Dit is duidelijk in een heleboel situaties en zeker als het om diagnoses gaat die invloed kunnen hebben op de cliënt moeten wij hier zeer terughoudend in zijn. Echter als wij een likdoorn vaststellen dan stellen we ook een diagnose. Andere disicplines zoals bijvoorbeeld een podotherapeut stellen ook diagnoses terwijl een podotherapeut eveneens geen voorbehouden behandelaar is. Voorbehouden behandelaars zijn alleen de beroepen die onder artikel 3 van de Wet Big vallen. Hier valt een pedicure/medisch pedicure maar ook een podotherapeut niet onder.
Als pedicure/medisch pedicure kan je dus bevindingen vaststellen die eigenlijk een diagnose zijn. Dit kan geen kwaad als het gaat om een clavus of pseudo unguis incarnatus. Het behandelen hiervan ligt immers binnen de beroepscompetenties van de pedicure/medisch pedicure. Dat ligt anders als de pedicure/medisch pedicure bijvoorbeeld een diagnose stelt over een ulcus of een unguis incarnatus. Dan is er sprake van een contra-indicatie en hoort de behandeling bij de bevoegde arts. Er dient in deze ook onderscheid te worden gemaakt tussen het signaleren van een diagnose en het behandelen.
Een diagnose vaststellen over de aanwezigheid van een schimmelinfectie – en dat kan alleen na het onderzoek van een biopt – hoeft niet schadelijk te zijn. Het behandelen van de schimmelinfectie is iets anders. Hier moet de pedicure/medisch pedicure zich altijd de vraag stellen of dit binnen haar bevoegdheden valt en dient zij zich te houden aan het Bedrijfshandboek en Richtlijnen.  In veel situaties zal er altijd overleg met de behandelend arts te dienen plaatsvinden voordat er een behandelplan kan worden gestart.
Een ander belangrijk punt is dat de kennis over schimmelinfecties een aparte vaardigheid is. Tijdens de opleiding leer je hier wel iets over maar niet afdoende. Wil je gaan werken met een zelftest dan is het aan te bevelen om eerst een bijscholing over schimmeldiagnostiek te hebben gevolgd. Hier zijn verschillende mogelijkheden voor.  Er zijn cursussen die je leren om een biopt af te nemen en te onderzoeken via een microscoop er zijn ook cursussen waarbij je een biopt kan opsturen naar een laboratorium. De keuze voor een laboratorium is afhankelijk van de opleider.